Dünya genelinde 57 milyon insanı etkileyen demans (bunama) vakalarının 2050 yılına kadar üç katına çıkması bekleniyor. Yeni bir araştırma, yaşlanmanın “doğal bir parçası” sanılan iki faktörün; fiziksel kırılganlık ve depresyonun birleştiğinde demans riskini devasa oranlarda artırdığını ortaya koydu.
Demans bir gecede ortaya çıkmıyor; aksine yıllar içinde biriken küçük fiziksel ve duygusal değişimlerle sinsice ilerliyor. Çin’deki Zhejiang Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından yürütülen ve prestijli General Psychiatry dergisinde yayımlanan uluslararası çalışma, bu değişimlerin arkasındaki tehlikeli iş birliğini deşifre etti.
Bilim insanları, ortalama yaşları 64 olan yaklaşık 221 bin katılımcıyı 13 yıl boyunca titizlikle takip etti. Araştırma, fiziksel zayıflık (kırılganlık) ve depresyonun demans üzerindeki etkisini mercek altına aldı.
Araştırmadan çıkan çarpıcı sonuçlar:
Fiziksel kırılganlık: Sağlığı yerinde olanlara kıyasla, fiziksel olarak zayıf (kas kaybı, yavaş yürüme, düşük enerji) bireylerde demans riski 2,5 kat daha fazla.
Depresyon: Tek başına depresyon varlığı, demans riskini %59 oranında artırıyor.
Ölümcül kombinasyon: Hem fiziksel zayıflık hem de depresyondan muzdarip olanlarda demans teşhisi konma olasılığı tam 3 katına çıkıyor.
Araştırmacılar, fiziksel sağlık ve ruh sağlığı arasındaki hassas dengeye dikkat çekiyor. Çalışmaya göre, eğer bir kişi sadece depresyondaysa ancak fiziksel olarak güçlüyse, vücut bu zihinsel yükü bir dereceye kadar tolere edebiliyor. Ancak hem beden hem de zihin aynı anda zayıf düştüğünde, sistemin “telafi kapasitesi” çöküyor ve bilişsel gerileme hızlanıyor. Veri analizi, fiziksel olarak kırılgan grupta yer alan bireylerin genellikle şu özelliklere sahip olduğunu gösterdi:
Daha ileri yaş ve kadın cinsiyeti.
Daha yüksek vücut ağırlığı ve kronik hastalık sayısı.
Daha düşük eğitim seviyesi.
Bu araştırmanın en umut verici yanı, hem fiziksel zayıflığın hem de depresyonun “değiştirilebilir” durumlar olması. Uzmanlar, bu iki faktöre aynı anda yapılacak tıbbi ve sosyal müdahalelerin, demansın küresel yayılımını önemli ölçüde azaltabileceğini vurguluyor.
