Beata ve Romuald Jóźwiak çifti, Varşova’nın yaklaşık 100 mil kuzeybatısında yer alan, Janowiec Kościelny yakınlarındaki tarlalarında çalışırken madeni paraları fark etti. Temizleme ve konservasyon sürecinin tamamlanmasının ardından sikkelerin, ortaçağ kalesi ve bölgesel tarih sergileriyle bilinen Działdowo’daki Sınır Bölgeleri Müzesi’nde sergileneceği bildirildi.
Araştırma, koleksiyonun korunmasından sorumlu bölgesel kurum olan Działdowo’daki Pogranicza Müzesi tarafından yürütüldü. Uzman ekip, bölgenin tarihini belgelemeye odaklanarak detaylı inceleme yaptı. Çalışmalarda, sikkelerin saklandığı kil bir kavanoza ait parçalar da bulundu. Arkeologlar, bu tür değerli eşyaların genellikle güvenlik amacıyla toprağa gömüldüğünü ve çoğu zaman tarla işleri sırasında fark edildiğini belirtti.
Buluntular arasında 1600’lerin sonlarına tarihlenen günlük kullanım sikkeleri ile daha yüksek değerli madeni paraların birleşimi yer aldı. Bu paraların, dönemin pazar alışverişlerinde ve kira ya da hayvancılık işlemlerinde kullanıldığı değerlendirildi. Ayrıca bakır alaşımlı yüzük, dini bir madalyon, düğmeler ve barutlu bir ateşli silaha ait kurşun bilyeler de hazineyle birlikte gün yüzüne çıkarıldı.
1660-1679 dönemi, Orta Çağ ile Sanayi Çağı arasında kalan erken modern döneme denk geliyor. Bu süreçte birçok hane birikimlerini kâğıt para yerine metal olarak saklıyordu. Bölge, dönemin değişken orduları ve ağır vergileri nedeniyle sık sık belirsizliklerle karşı karşıya kaldı. Bu nedenle halk, değerli eşyalarını hırsızlık ya da ani vergi baskınlarından korunmak için toprağa gömüyordu. Uzmanlar, geri alınmak üzere saklanan bu tür birikimlere “emanet” adının verildiğini belirtiyor. Ancak çatışmalar, hastalıklar veya göç nedeniyle bu hazinelerin önemli bir kısmı sahibi tarafından geri alınamadı.
Sikke çeşitlerinin ve değer aralıklarının, tek bir seferde değil düzenli küçük birikimlerle oluşturulmuş bir yığın izlenimi verdiği ifade edildi. Araştırmacılar, hazineyi “dikkatli yönetilen ancak bir noktada kesintiye uğramış bir ev bütçesinin izleri” olarak değerlendirdi.
Buluntular arasında, üzerindeki nominal değerinden daha az gümüş içeren ve ekonomik sıkıntıları yansıtan tymf sikkeleri yer aldı. Bu madeni paralar, İsveç savaşlarının ardından dolaşıma sokulmuştu ve dönemin parasal istikrarsızlığını yansıtıyordu. Bölgesel ticarette ve vergi ödemelerinde kullanılan ort sikkeleri ile piyasada yaygın olan szóstak paraları da hazine içinde bulundu. Koleksiyondaki iki sikkenin üçte iki taler değerinde olduğu, bu yüksek değerli parçaların genellikle büyük alışverişlerde tercih edildiği kaydedildi.
