Genellikle kış aylarında güneşli günlerin azalmasıyla birlikte, vücutta D vitamini düzeyleri de düşmeye başlar. Ancak uzmanlar, genel sağlığımız için D vitamini depomuzu dolu tutmamız gerektiğini vurguluyor…
‘’Beynin genç kalmasında, D vitamininin de rolü büyük. Sadece kemikler için değil; hafıza, odaklanma, enerji ve ruh hali için de vazgeçilmezdir’’ diyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, bu vitaminin beyin sağlığına
etkilerini şöyle sıraladı:
Prof. Dr. Derya Uludüz
Ülkemizde D vitamini eksikliği yaygındır. Birçok yetişkin, güneşe maruziyetin azalması ve özellikle yaşlanmayla birlikte ciltte D vitamini sentezleme yeteneğinin azalması nedeniyle düşük D vitamini seviyelerine sahiptir. D vitamini depomuzu D vitamini içeren gıdalar da destekler. Bu gıdaları az ya da hiç tüketmemekle de vücutta azalır. Çölyak gibi emilim bozuklukları, böbrek-karaciğer yetmezliği ve kanser gibi hastalıklarda da D vitamini yetersizliği oluşur.
Güneşle dost olun: Mayıs–Eylül ayları arasında, saat 11.00–14.00 aralığında, yüz ve kollar açık şekilde günde 15–20 dakika güneşlenmek en doğal yoldur. Ancak kış aylarında bu yeterli olmaz, çünkü güneş ışınları yeryüzüne daha yatay gelir.
D vitamini içeren besinler tüketin: Somon, sardalya, uskumru, peynir, yoğurt, ısırgan otu, karaciğer, yumurta sarısı ve D vitamini ile zenginleştirilmiş süt ürünleri faydalıdır.
Bağırsak sağlığınıza dikkat edin: D vitamini yağda çözünen bir vitamindir. Emilimi için sindirim sistemi sağlığı da çok önemlidir. Mikrobiyota dengesizlikleri emilimi azaltabilir.
Laboratuvar testiyle (parmaktan alınan kanla) ölçülen 25(OH) D düzeyi, en doğru göstergedir.
– Beyin ve nörolojik sağlık açısından ideal D vitamini düzeyi 50-70 ng/mL aralığında olmalıdır.
– 30 ng/mL altı artık eksiklik olarak kabul edilir.
– 20 ng/mL ve altı ise ciddi eksikliktir ve mutlaka destek tedavisi gerekir.
D vitamini eksikliğinde beyin sisi, yorgunluk, hafıza zayıflığı, konsantrasyon bozukluğu, sık görülür.
Mutluluk hormonu serotonin üretimi için de D vitamini gereklidir. Bu nedenle eksikliğinde mevsimsel depresyon ve isteksizlik yaşanır.
Bilimsel araştırmalar, düşük D vitamini düzeyinin özellikle ileri yaşlarda bilişsel gerileme ve Alzheimer riski ile ilişkili olduğunu göstermektedir.
Nasıl anlaşılır?
D vitamini eksikliği çoğu zaman fark edilmeden ilerler. Aşağıdaki belirtilerden birkaçını yaşıyorsanız, bir kan testi yaptırmanızda fayda var:
– Sürekli yorgunluk-enerji düşüklüğü, uykusuzluk,
– Odaklanma güçlüğü, unutkanlık,
– Kas ve kemik ağrıları,
– Ruh hali değişkenliği, mevsimsel depresyon eğilimi,
– Sık enfeksiyon geçirme,
– Yaraların geç iyileşmesi.
Özellikle kış aylarında (yılda en az bir kez ) ölçüm yaptırarak gerektiğinde hekim kontrolünde takviye alın. Çünkü herkesin ihtiyacı farklıdır. Yaş, kilo, genetik faktörler, bağırsak emilimi, kullanılan ilaçlar gibi değişkenler dozu etkiler. Bu nedenle D vitamini takviyesi kişiye özel planlanmalıdır.
D vitamini, vücudun kendi kendine üretebildiği vitaminlerden biridir. Cildimiz, güneşin ultraviyole ışınlarını aldığında karaciğer ve böbrek aracılığıyla aktif D vitamini formunu üretir.
Bu da bağışıklık sistemini güçlendirir, kas ve kemik sağlığını korur. Hormon dengesine katkı sağlar. Tabii beyin hücrelerinin de enerji üretimini destekler.
D vitamini nöronların elektriksel iletimini düzenleyen kalsiyum kanallarını da dengeler. Bu da beyin hücrelerinin sağlıklı iletişim kurmasını sağlar; yani düşünme, öğrenme, hatırlama gibi tüm süreçler bundan etkilenir.
D vitamini yeterliyse, beyin daha dayanıklı, sinir ağları daha aktif, duygu durumu daha iyidir.
