Her vitamin vücut için önemlidir ancak bazıları birkaç adım öne çıkar. Çünkü vücut için çok yönlü görev üstlenirler. B12 vitamini de bunlardan biridir. Vücutta eksildiğinde hemen her yaşta önemli sağlık sorunlarına neden olur…
B12 vitamininin kırmızı kan hücrelerinin üretimi, sağlıklı sinir sisteminin korunması ve DNA sentezi için gerekli olduğunu belirten İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, ‘’Vücudumuz bu vitamini kendi başına üretemediği için dışardan almak zorundayız ve depomuzu dolu tutmalıyız’’ dedi ve B12 ile ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle açıkladı:
Prof. Dr. Osman Erk
B12 eksikliği; kafa karışıklığı, çabuk unutma, uyuşma, karıncalanma gibi belirtilerin yanında yorgunluğa sebep olur.
B12 eksikliğinde, vücutta oksijeni taşıyan kırmızı kan hücresi üretimi azaldığı için kaslarda zayıflama, yürüme güçlüğü, kilo kaybı,
sinir ve depresyon hali, ishal, bulantı, yorgunluk ve kalp ritim düzensizliği gibi belirtiler yaşanır.
Yaşla birlikte B12 emilimi ve vücutta depolanma yeteneği azalır. 65 yaş üstü kişilerde B12 depresyon riskini artırır.
B12 vitamini beyin ve sinir sisteminin normal gelişimi için çok önemli bir bileşiktir. Özellikle çocuklarda gelişimin etkilemektedir. B12 seviyesi düşük olan çocukların zeka düzeyleri düşük, konuşma ve yürüme gibi davranışlarında güçlük görülür.
Ayrıca kan yapımı için de mutlaka B12 vitaminine ihtiyaç vardır. Eksikliğinde çok değişik nöropsikiyatrik belirti ve bulgular görülebilir.
En erken ve sık görülen bulgu bacaklarda görülen uyuşukluklardır.
Daha sonra güç kaybı, dengesizlik, yürüyüş bozuklukları ortaya çıkabilir.
1 – Beslenme yetersizliği
Hiç hayvansal ürün tüketmeyen veganlarda (katı vejetaryen) eksiklik sıktır. Vejetaryen beslenenler süt, yoğurt, yumurta tükettikleri için onlarda B12 vitamin eksikliği görülmez. Bunun dışında genel olarak günümüz beslenme tarzı B12 vitamininden eksik besinlerden oluşmaktadır. Hayvansal ürünlerdeki B12 miktarı gıda ve hayvancılık sektöründeki sağlıksız gelişmeler nedeniyle giderek azalmaktadır.
2 – Mide hastalıkları
Mide kanseri, gastrit gibi hastalıklar, midenin ameliyatla çıkarılması.
3 – İnce bağırsak hastalıkları
Çölyak gibi.
4 – İlaçlar
Antiülser ilaçlar, metformin, kolşisin.
5 – İleri yaşta olmak
Yaşlılarda B12 eksikliği riski artar. Çünkü vücutları genellikle B12 vitaminini tam olarak ememez.
6 – Aşırı alkol tüketimi
Kronik alkol kullanımı sindirim sisteminize zarar vererek, B12 eksikliğine neden olabilir.
B12 vitamininin vücuda yeterince alınması için mide sağlığının normal olması gerekir.
Bu vitamininin yeterli miktarlarda emilimi için hayvansal ürünlerde bol miktarda bu vitaminin bulunması ve midede intrensek faktör (İF) denen bir glikoproteinin var olması gerekir.
Belirtilerin boyutları kansızlığın derinliği ile paralel değildir.
Hastalarda belirgin kansızlık olmadan da ağır nörolojik belirtiler ortaya çıkabilir. B12 eksikliğinde beynin korteks bölgesinde (düşünme, hissetme, algılama ve birçok vücut tepkisinin gerçekleştiği alan) ve omurilikte ağır hasar bulguları vardır.
Depresyon ve hafıza kaybı; ciddi durumlarda halüsinasyonlar, paranoid ve şizoid tablolar ortaya çıkabilir. Bu duruma ‘B12 deliliği’ adı verilir.
Vücutta bulunan B12 vitamini düzeyinin ölçümü basit bir kan testi ile yapılmaktadır. B12 vitamini olmadan sağlıklı bir yaşam mümkün değildir. Tedavi yönteminde ise B12 vitamini, hap şeklinde alınabilmektedir.
Çoğu insan dengeli bir beslenmeyle yeterli B12 vitamini alır. Ancak yaşlı yetişkinler, vejetaryenler veya vegan beslenenler, doktor önerisiyle B12 vitamini desteği alabilir. Çölyak veya Crohn hastalığı gibi besin emilimini engelleyen rahatsızlıkları olan kişilere, hamilelere, emziren ve kadınlara da B12 vitamini takviyesi önerilir.
B12 vitamini bitkisel besinlerde değil sadece hayvansal ürünlerde bol miktarda bulunur.
Karaciğer, dalak gibi sakatatlar, midye, karides gibi kabuklu deniz ürünleri, uskumru ve ton balığı, süt, yoğurt, peynir, yumurta en zengin B12 kaynaklarıdır. B12 kan seviyesi düşük kişilerde eksiklik, iğne ya da haplarla tedavi edilir.
B12 çoğunlukla hayvansal gıdalardan alındığı için vegan diyeti uygulayanlar özellikle risk altındadır.
B12 vitamini eksikliği belirti ve bulguları 3 grupta toplanabilir.
– Anemi
– Beyin ve sinirlerde kronik harabiyet
– Glossit (dil yangısı)
B12 vitamini vücutta başlıca karaciğerde depolanır ve eksikliği birdenbire değil yavaş yavaş yani 2-4 yıl sonra ortaya çıkar. Yani başlangıcı sinsidir… Eksikliği ise şu belirtilere yol açar:
– Yorgunluk
– Unutkanlık
– Uykusuzluk
– Baş dönmesi
– Bitkinlik
– Denge bozukluğu
– Algılama bozukluğu
– Konsantrasyon bozukluğu
– İştahsızlık
– Demans, alzheimer
– El ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma
– Dilde ağrı, şişlik
– Koroner kalp hastalığı belirtileri (göğüs ağrısı, nefes darlığı)
– İnsülin direnci, obezite
– Limon sarısına çalan solukluk
