University College London’dan Dr. Laura Horsfall liderliğinde yürütülen araştırma, sekiz yıl boyunca katılımcıların akciğer fonksiyonlarını izledi. FEV1 adı verilen ve bir saniyelik zorlu nefeste dışarı atılabilen hava miktarını ölçen testler sonucunda, odun sobası kullanan bireylerin akciğer fonksiyonlarında daha hızlı bir düşüş yaşandığı gözlemlendi.
Dr. Horsfall, “Sobadan yayılan ince partiküller, tıpkı sigara dumanında olduğu gibi solunum yollarında iltihaplanmaya yol açıyor” dedi. Ayrıca ev içi ve çevresel hava kirliliğinin kanserojen maddeler içerdiğini vurguladı.
Araştırmaya göre; İngiltere’de 2009’dan bu yana evsel odun sobası kaynaklı hava kirliliği yaklaşık iki katına çıktı. Daily Mail’in haberine göre; 2023 itibarıyla bu kaynaklardan yayılan PM2.5 partikülleri, ülkedeki toplam kirliliğin beşte birini oluşturuyor; bu miktar araç egzozlarının ürettiği miktarın beş katı.
University College London verilerine göre, 2022’de İngiltere’deki evlerin yüzde 9,4’ünde odun sobası varken bu oran 2024’te yüzde 10,3’e yükseldi. Moda haline gelen bu sobalar, çevreci olarak tanıtılsa da sağlık üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle tartışılıyor.
Araştırmanın gözlemlerine göre, odun sobası kullanan kişiler genel sağlık açısından daha iyi durumda olsa da, akciğer fonksiyonlarındaki düşüş bu bireylerde daha hızlı gerçekleşti. Bu da soba kullanımının etkisinin sağlık düzeyiyle maskelendiğini gösteriyor.
Avrupa Solunum Derneği’nden Prof. Ane Johannessen, Avrupa’da da bu soba trendinin arttığını belirterek, “Diğer bölgelerde yapılan araştırmalar, geleneksel odun dumanının astım, KOAH ve akciğer kanseri ile ilişkili olduğunu gösterdi. Bu bulgular, Avrupa’daki modern sobaların da benzer riskler taşıyabileceğini düşündürüyor” dedi.
Uzmanlar özellikle çocuklar ve yaşlıların, bu tip hava kirliliğine karşı daha savunmasız olduğunu belirtiyor. ABD’deki benzer endişeler sonucunda, Çevre Koruma Ajansı bazı sobaların vaat ettiklerinden fazla kirlilik yaydığını ortaya koydu.
Yeni araştırma henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş olsa da, kamu sağlığı açısından ciddi uyarılar içeriyor.
