ABD Başkanı Donald Trump’ın Ermenistan ve Azerbaycan arasında hazırlanan barış anlaşmasına “kendi imzasını” atmak istemesinin ardındaki neden, Zengezur koridorunun ABD şirketleri tarafından kontrol edilmesi. Bu durum, Azerbaycan ve Türkiye için büyük önem taşıyor. Zira söz konusu koridor, Ermenistan’ın İran sınırından geçerek Türkiye, Nahçivan ve Azerbaycan’ı birbirine bağlıyor. Washington yönetimi, anlaşmanın uygulanması ve koridorun açılması için yoğun çaba sarf ediyor. Peki, Trump’ın bu anlaşmadaki çıkarı ne?
ABD’nin çıkarı, Ortadoğu özel temsilcisi Steve Witkoff’un Mayıs ayındaki açıklamasında da görülebilir. Anlaşma sağlanması durumunda hem Ermenistan hem de Azerbaycan’ın, İsrail’in 2020’de yaptığı İbrahim Anlaşmaları’na katılabileceği belirtilmişti. Temmuz ayında ise ABD’nin Türkiye büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, ABD’nin “İran sınırındaki stratejik koridoru yüz yıllığına kiralamaya hazır olduğunu” ifade etti. Zengezur koridorunun İran sınırında olması kritik bir nokta. ABD kontrolünde bir koridor, İran’ın Ermenistan üzerinden Gürcistan’a ve oradan da Rusya’ya ulaşmasını engeller. Bu durum, İran ve Rusya’yı birbirinden kopararak hem ekonomik kazanç hem de diplomatik bir “zafer” sağlayabilir.
Ancak, her şey planlandığı gibi gitmeyebilir. İran, Ermenistan ile iyi ilişkiler içinde ve Türkiye ile Azerbaycan’ın bölgedeki güçlenmesinden rahatsız. Zengezur koridorunun açılması, Tahran’ın Azerbaycan karşısındaki önemli bir kozunu kaybetmesi anlamına gelir. Ayrıca, ABD’nin önerdiği 100 yıllık kira modeli, Ermenistan anayasasıyla çelişebilir ve ülkede siyasi krizlere yol açabilir. Trump yönetimi ise bölgeyi Avrupa’dan çok Ortadoğu’ya benzeterek, İbrahim Anlaşmaları üzerinden ticari ve siyasi nüfuz kurmayı hedefliyor.
