Alzheimer hastalığının ilk belirtilerini, hafıza sorunları ortaya çıkmadan önce tespit edebilecek bir kan testi geliştirildi. Finlandiya'da yapılan geniş kapsamlı bir araştırmaya göre, bu test sayesinde hastalığın risk altında olan kişilerde erken tanı mümkün olabilir.
“Genç Finlilerde Kardiyovasküler Risk” adlı uzun süreli araştırmada, 41 ila 56 yaş arası kişilerin kanında Alzheimer ile bağlantılı beyin biyobelirteçlerinin yüksek seviyelerde olduğu bulundu. Bu durum, hastalığa ait biyolojik değişikliklerin, belirtiler ortaya çıkmadan on yıllar önce başlayabileceğini gösteriyor.
BELİRTİLER KALITSAL OLABİLİR
Toplamda 2051 kişinin katıldığı araştırmada, 1237 orta yaşlı yetişkin ve 814 ebeveynleri yer aldı. Turku Üniversitesi uzmanları tarafından yürütülen araştırma, prestijli The Lancet Healthy Longevity dergisinde yayınlandı.
Araştırmacılar, biyobelirteç seviyelerinin kalıtsal olabileceğini de vurguladı. Özellikle annelerin biyobelirteç seviyelerinin, çocuklarında benzer bir durumla ilişkilendirilebileceği belirtildi. Bu da Alzheimer hastalığının genetik yatkınlıkla nasıl ilişkili olabileceğine dair önemli ipuçları sağlıyor.
ARTIK KAN ÖRNEKLERİ İLE DE ÖLÇÜLEBİLİYOR
Turku Üniversitesi Uygulamalı ve Önleyici Kardiyovasküler Tıp Araştırma Merkezi'nden kıdemli araştırmacı Suvi Rovio, Alzheimer'a yönelik biyobelirteçlerin belirlenmesinin genellikle beyin görüntüleme veya beyin omurilik sıvısı örnekleriyle yapıldığını hatırlatarak, yeni geliştirilen hassas teknolojiler sayesinde bu göstergelerin artık kan örnekleriyle de ölçülebildiğini ifade etti.
Rovio'ya göre bu gelişme, Alzheimer teşhisi için büyük bir potansiyel sunuyor, ancak henüz klinik tanı aracı olarak kullanıma hazır değil. Bu yüzden farklı yaş gruplarında ve popülasyonlarda daha fazla araştırma yapılması ve referans değerlerin standartlaştırılması gerekiyor.
Araştırmada ayrıca ileri yaş ve böbrek hastalığı gibi bazı faktörlerin, hafıza sorunları başlamadan önce bile daha yüksek biyobelirteç seviyeleriyle bağlantılı olduğu ortaya kondu.
BAZI BELİRTİLER 60 YAŞ ALTI BİREYLERDE ORTAYA ÇIKMIYOR
Bilinen genetik risk faktörlerinden biri olan APOE ε4 genine sahip yaşlı kişilerde de biyobelirteç seviyelerinin daha yüksek olduğu görüldü. Ancak araştırmacılar, bu genin etkisinin 60 yaş altındakilerde henüz ortaya çıkmadığını belirtti.
Projede yer alan bir diğer kıdemli araştırmacı Marja Heiskanen ise bulguların orta yaştan itibaren beyin sağlığına dair yeni ve değerli bilgiler sağladığını dile getirdi. Heiskanen, bugüne kadar biyobelirteçlerin çoğunlukla yaşlılarda incelendiğini, bu çalışmanın ise daha erken dönemlerdeki değişimlere odaklanarak önemli bir boşluğu doldurduğunu söyledi.
