Ülkemizde yaygın görülen hastalıklardan biri olan migren, genellikle başın yarısında gelişen şiddetli ve zonklayıcı tipte baş ağrısı olarak tanımlanıyor. Uzmanlar yaşam kalitesini bozan hastalığa karşı hemen ağrı kesici almanın ise yanlış olduğunu vurguluyor. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz ‘‘Üstelik sık ağrı kesici kullanmak migreni tetikleyebilir. Aslında hastaların migrene yol açan nedenleri bilmesi ve bunlardan uzak durması gerekir. Yani yaşam tarzı değişiklikleri ve bilinçli beslenmeyle migrenle başa çıkmak mümkün. Yeter ki ataklar başlamadan önlem alınsın’’ dedi ve şu bilgileri verdi:
Migrenli beyin neleri sevmez?
Uykusuz kalmak, geç saatlere kadar telefona bakmak öğün atlamak, gün boyu susuz kalmak… Bir şey olmaz diye düşündüğümüz bu küçük aksaklıklar migrenli beynin hiç sevmediği şeylerdir. Bir de diş sıkma durumu var. Sabah çene ağrısıyla uyanan, boynunda sertlik hisseden birçok migren hastasında tablo tam da bu…
Atak başlayınca, hayat durur!
Migren aslında sadece bir baş ağrısı değil, beyinde karmaşık kimyasal süreçlerin bozulmasıyla ortaya çıkan bir hastalık. Bugün biliyoruz ki migren, özellikle 50 yaş altı kadınlarda en önemli özürlülük nedenlerinin başında gelir. Işık rahatsız eder, ses rahatsız eder, mide bulanır. Kişi sadece yatmak, karanlıkta kalmak ister. Hayat durur. Ancak iyi haber: Migren kader değil.
Doğru bilgilerle, küçük ama akıllı yaşam değişiklikleriyle ve kişiye uygun tedavilerle kolaylıkla kontrol altına alınabilir.
İşte basit ama etkisi çok büyük adımlar
Migren tedavisinde asıl mesele, ağrı başladığında ne yapacağımız değil; neden başladığını fark etmemizdir. Aynı saatte yatıp kalkmak, öğün atlamamak, su içmek, ekran molaları vermek, biraz hareket etmek… Basit ama etkisi çok büyük adımlardır.
Hemen ilaca sarılmayın
Migrene karşı hemen ilaç almak doğru değil. Çünkü migrenli beyin doğru destekleri aldığında doğal yollarla da rahatlayabilir. İşte önerilerim:
KOENZİM Q10
Hücrelerin enerji santrallerini destekler. Gün içinde çabuk yorulan, akşamüstü başı ağrımaya başlayan kişilerde özellikle faydalıdır. Doğal olarak kırmızı et, tavuk, somon, ton balığı, brokoli ve ıspanakta bulunur.
Ataklarda en sık yapılan 4 hata
Migren ataklarında bu hatalardan kaçınılmalı…
1. Biraz daha dayanayım diye kendini zorlamak: Toplantıyı bitireyim, bir işi daha halledeyim, sonra dinlenirim… Maalesef migren bunları sevmez. Migren geldiğinde durmak bir lüks değil, tedavinin bir parçasıdır.
2. Ekrana bakmaya devam etmek: Dikkatim dağılır belki diye ekrana bakmak migrenli beyin için yanlıştır. Işık, hareket ve ses beyni daha fazla uyarır ve ağrıyı derinleştirir.
3. Aç ya da susuz kalmayı sürdürmek: Oysa bir bardak su içmek ve küçük bir atıştırmalık almak çoğu zaman ağrının şiddetini azaltır.
4. Gürültülü, kalabalık ortamlarda kalmak: Gürültü, yüksek sesli konuşmalar sinir sistemini daha da gerer. Mümkünse sessiz, loş ve sakin bir alana geçmek en doğru adımdır.
Yeni nesil tedaviler
Uzun yıllar migreni olanlar için tablo aynıydı… Ağrı başlayınca bir ağrı kesici almak, geçmezse bir tane daha… Oysa yeni ilaçlar, migreni sadece bastırmaya değil; oluşma nedenine göre kontrol altına almaya odaklanıyor.
İğne de bir seçenek
İlaçlardan yeterince fayda görmeyen veya kullanmak istemeyen hastalar için ayda bir uygulanan iğne tedavileri önemli bir seçenek haline geldi. Bu tedaviler, migren sırasında beyinde ağrı sinyallerini artıran bir maddeyi etkisiz hâle getirerek çalışır. Birçok hastada atak sayısında belirgin azalma sağlarlar. Düzenli kullanıldıklarında migreni arka plana itebilirler.
İlaçlar mucize değildir
Yeni ilaçlar Ağrı başladıktan sonra alınabilir. Düzenli kullanıldıklarında koruyucu etki de sağlarlar. Mideyi yormaz, bağımlılık yapmaz ve ‘ilacı fazla mı aldım’ kaygısını azaltırlar. Özellikle mide hassasiyeti olan, adet dönemi şiddetli ağrılar yaşayan migren hastaları için önemli bir alternatiftir. Artık tedaviler kişiye göre planlanabiliyor. Yani herkese aynı ilaç dönemi yavaş yavaş kapanıyor. Elbette bu ilaçlar tek başına mucize değildir. En iyi sonuçlar, yaşam düzeni, beslenme, uyku ve stres yönetimiyle birlikte uygulandığında alınır.
Atak sırasında neler yapabilirsiniz?
Migren başlamadan küçük sinyaller verir ama biz genellikle yoğunluktan fark edemeyiz. Boyunda hafif bir gerilme, gözlerde dolgunluk hissi, esneme, huzursuzluk ya da yorgunluk. İşte bu anlarda doğru şeyleri yaparsak, atağın şiddetini azaltmak hatta bazen durdurmak mümkün olur. İşte ipuçları:
Hemen temiz hava alın
İlk yapılacak şey pencereyi açıp, temiz hava almaktır. Beynin oksijenlenmesi migrenli beyin için çok önemlidir.
Açlığınızı yatıştırın
Eğer uzun süredir açsanız, bu da atağı tetikleyebilir. Küçük bir atıştırmalık (bir avuç kuruyemiş, birkaç zeytin, bir elma) kan şekerini dengeleyerek migrenli beynin sakinleşmesine yardımcı olur.
Burundan nefes alıp verin
Atak yaklaşırken çoğu kişi farkında olmadan dişlerini sıkar, omuzlarını yukarı kaldırır. Çeneyi serbest bırakmak, omuzları bilinçli olarak gevşetmek ve birkaç derin nefes almak iyi gelir.
Hızlı ve yüzeysel nefes yerine, burundan yavaşça nefes alıp ağızdan uzun uzun vermek sinir sistemine tehlike yok mesajı gönderir. Bu bile tek başına atağın şiddetini azaltabilir.
Ekranlardan uzaklaşın
Telefon, bilgisayar ve televizyon migren atağını kötüleştirir. Gözleri zorlayan sürekli ışık ve uyarı alan beyin daha da gerilir. Mümkünse sessiz, loş bir odaya geçin. Yatıp dinlenmek çoğu zaman en doğru adımdır. Enseye ya da alına hafif serin bir uygulama yapmak bazı kişilerde rahatlatıcı olabilir.
Kendinize hemen şu soruyu sorun: En son ne zaman su içtim?
Susuzluk migrenin en sık ama en çok atlanan tetikleyicisidir. Bir bardak suyu yavaş yavaş içmek bile bazen ağrının şiddetini azaltabilir.
MAGNEZYUM
Migrenlilerde eksik olan minerallerden biridir. Sinir sistemini sakinleştirir, kasları gevşetir. Badem, fındık, kabak çekirdeği, avokado, yeşil yapraklı sebzeler iyi kaynaklardır. Akşam bir avuç çiğ kuruyemiş bile fark yaratabilir.
OMEGA-3
Beyin hücrelerini destekler, inflamasyonu (iltihaplanma) azaltır. Haftada 2–3 gün somon, sardalya, uskumru idealdir. Balık yemeyenler için ceviz ve keten tohumu iyi alternatiflerdir.
B2 VİTAMİNİ
Beynin enerji üretimi için çok değerlidir. Yumurta, yoğurt, mantar ve yeşil yapraklı sebzelerde bolca bulunur. Basit bir kahvaltı bile migrenli beyin için güçlü bir destektir.
