Merkez Bankası’nın yeni Başekonomisti Murat Taşçı’nın 17 yıla yakın çalıştığı Cleveland Fed’de yaptığı son araştırmalardan biri de asgari ücret üzerine oldu.
Ekonomim’de yer alan habere göre 2022 yılında yapılan araştırmada, asgari ücrete yapılan zamların işten çıkarmalara yol açmadığı vurgulandı. Pandemiden normalleşmeye geçiş aşamasında yapılan araştırmanın sonuçlarında, özellikle düşük ücretli sektörlerde faaliyet gösteren işverenlerin yükselen asgari ücretlerden dolayı değil, genel işgücü eksikliği ve yoğun talep nedeniyle boş pozisyonları doldurmakta zorlandığı vurgulanıyor.
Murat Taşçı’nın Didem Tüzemen ve Marianna Kudlyak ile yazdığı “Asgari Ücret Artışları ve Boş Pozisyonlar” başlıklı araştırmanın sonuçları şu şekilde oldu:
Dünya genelinde minimum ücret artışlarının rekor seviyelere ulaştığı bir dönemde yayımlanan çalışma, ücret artışlarının işgücü piyasasındaki dengesizlikleri ne ölçüde giderdiğini inceledi.
OECD ülkelerini kapsamına alan analizde, artan asgari ücretlere rağmen işverenlerin eleman bulma sorununun devam ettiği görüldü. Analiz, pandemi sonrası hızla değişen işgücü dinamiklerinin ücretlerden daha geniş bir sorun olduğuna işaret etti.
Analizde, özellikle düşük ücretli sektörlerde faaliyet gösteren işverenlerin son yıllarda yükselen asgari ücretlerden dolayı değil, genel işgücü eksikliği ve yoğun talep nedeniyle boş pozisyonları doldurmakta zorlandığı vurgulandı.
Birçok ülkede iş ilanlarının pandemi sonrası hızla artışına karşın, işgücüne katılım oranındaki iyileşme aynı hızda gerçekleşmedi. Bu durum, restoranlardan perakendeye, lojistikten turizme kadar geniş bir alanda personel açığının kronikleşmesine yol açtı.
Çalışmanın dikkat çekici bulgularından biri, asgari ücret artışlarının işten çıkarma eğilimini artırmaması oldu. Ücretler yükselse bile, çoğu işveren çalışanları elinde tutmayı tercih etti. Rapor, bu durumun temel nedenleri olarak yeni eleman bulmakta zorlanılması, işgücünün yetkinlik eksiklikleri ve demografik etkileri gösterdi. Özellikle yaşlanan nüfus ve işgücü arzının sınırlı olduğu ekonomilerde bu eğilim daha belirgin oldu.
Raporda asgari ücret artışlarının çalışan gelirlerini önemli ölçüde artırdığı, özellikle düşük gelir grubunun satın alma gücünü desteklediği ifade edilirken, ücret artışlarıysa işgücü piyasasındaki dengesizliği çözmek için yeterli olmadı.
Araştırma, işgücü açığının yapısal sorunlarla bağlantılı olduğunu; eğitim, sektörel uyumsuzluklar, çalışma koşulları ve göç politikaları gibi faktörlerin daha belirleyici olduğunu ortaya koydu.
Türkiye raporda yer almasa da bulgular, benzer tartışmaların devam ettiği Türkiye açısından da dikkat çekici oldu.
Son yıllarda asgari ücrette yapılan yüksek oranlı artışlar, istihdam üzerindeki etkileri ve ücret yelpazesindeki dengesizlikleriyle kamuoyunda sıklıkla tartışılıyor. OECD verilerinin işaret ettiği genel eğilim; asgari ücret artışları tek başına istihdamdaki dengesizliği düzeltmeye yetmiyor.
Raporun genel değerlendirmesi ise net olurken, küresel ölçekte yaşanan işgücü sıkışıklığı ücret politikasının çok ötesinde bir sorun ve çözüm için daha kapsamlı yapısal adımlar gerektiriyor.
Analizin bulgulardan bazıları özetle şu şekilde oldu:
-Pek çok ülkede minimum ücret artışları son 10 yılın en yüksek seviyelerine çıktı.
-İşverenler, düşük ücretli işlerde çalışan bulmakta zorlandıklarını bildirdi.
-Asgari ücret artışlarının işgücü talebini düşürüp düşürmediği incelendi. Yükselişlerin genel olarak boş pozisyonları azaltmadığı, işverenlerin işe alım güçlüklerinin daha çok genel ekonomik koşullar, işgücü eksikliği ve sektörlere özgü sorunlardan kaynaklandığı görüldü.
-Çoğu ülkede asgari ücret artışları işten çıkarmalara yol açmadı.
-Artışların, özellikle düşük ücretli sektörlerde çalışanların gelirlerini belirgin biçimde artırdığı tespit edildi.
