Günlük yaşamda kullandığımız deterjanlar, yanlış etiketleme veya eksik işaretler nedeniyle görünmez bir tehlikeye dönüşebiliyor. Son dönemde artan kimyasal temas vakaları, deterjan seçiminde dikkatli olunması gerektiğini yeniden gündeme taşıdı.
ECHA’nın Tüketici Güvenliği Birimi adına konuşan kimyasal güvenlik uzmanı Dr. Anna Müller, yayımladıkları son değerlendirmede şu uyarıya yer verdi:
“Etiketinde zorunlu güvenlik sembolleri olmayan hiçbir temizlik ürününü kullanmayın. Bu ürünlerin içerikleri, risk seviyeleri ve sağlık etkileri bilinemez” dedi.
Temizlik ürünlerindeki güvenlik sembolleri sadece bilgilendirici değil, doğrudan sağlığı koruyan uyarılardır. Avrupa Birliği ve Türkiye’de yürürlükte olan düzenlemelere göre deterjan ambalajlarında yer alması gereken zorunlu semboller şunlardır:
-Korozif Madde İşareti (GHS05)
Cilt ve gözlerde ciddi yanıklara neden olabilir. Özellikle güçlü tıkanıklık açıcılar ve fırın temizleyicilerinde bulunur.
-İrritan / Alerjen Uyarısı (GHS07)
Ciltte tahriş, solunumda hassasiyet ve alerjik reaksiyon riski taşır. Ev tipi deterjanlarda en sık rastlanan uyarıdır.
-Çevre İçin Tehlikeli Sembolü (GHS09)
Bu ürünlerin su canlıları için toksik olabileceğini gösterir. Doğrudan lavabo veya kanalizasyona dökülmemesi gerekir.
-Yanıcı Madde Uyarısı (GHS02)
Aerosol formunda veya solvent bazlı temizlik ürünlerinde bulunabilir.
Dr. Müller, bu işaretlerin “göz ardı edilmemesi gereken kritik bilgiler” olduğunu vurgulayarak,
“Sembol yoksa risk bilinemez; bu da tüketiciyi korunmasız bırakır.” ifadelerini kullandı.
Semboller tek başına yeterli değildir. Deterjanlarda şu bilgiler de zorunludur:
-Ürünün kullanım amacı
-Doğru kullanım talimatı
-Üretici/ithalatçı bilgisi
-İçerik listesi ve alerjen bildirimleri
-UFI kodu – zehirlenme durumunda formülün hızla tespit edilmesini sağlar
-Parti/lot numarası
-ECHA raporuna göre bu bilgilerin eksik olması, ürünün güvenilir olmadığını ve “yetkisiz üretim” ihtimalini güçlendiriyor.
ECHA uzmanları, açık satılan veya markasız ürünlerin sağlık açısından ciddi risk taşıdığını belirtiyor. Bu tür ürünlerde:
-Kimyasal yoğunluk bilinmez,
-Cilt ve gözde yanma riski artar,
-Solunduğunda akciğer hasarı oluşabilir,
-Evcil hayvanlar için zehirlenme riski yükselir,
-Acil durumda sağlık ekipleri müdahale edemez; çünkü formül bilinmez.
Raporda, Avrupa’daki zehirlenme merkezlerine yapılan son başvurularda çocuk zehirlenmelerinin bir kısmının etiketsiz temizlik ürünlerinden kaynaklandığı belirtiliyor.
Dr. Müller ve ECHA uzmanları, güvenli ürün seçimi için şu önerileri sıralıyor:
Sembol ve uyarıların eksiksiz olup olmadığını kontrol edin.
Orijinal, kapaksız açılmamış ürünleri tercih edin.
Açıkta satılan ürünlerden uzak durun.
Çevre dostu sertifika bulunan ürünleri seçin.
Alerjen uyarılarını mutlaka okuyun.
Bu adımlar hem sağlığı hem çevreyi koruma açısından kritik rol oynuyor.
