1980’lerin unutulmaz müzik grubu A-ha, sadece “Take On Me” şarkısıyla değil, Norveç’in çevre bilincini kökten değiştiren bir hareketin de kıvılcımını yaktı. Grubun üyeleri Morten Harket, Magne Furuholmen ve Paul Waaktaar-Savoy, 1989’da o dönem için neredeyse kimsenin adını duymadığı bir fikirle yola çıktı: Elektrikli araç kullanmak.
BİR POP GRUBUNDAN ÇEVRECİ BAŞKALDIRI
O yıllarda elektrikli otomobiller sadece laboratuvarlarda ve prototip çizimlerinde vardı. Fakat A-ha üyeleri, çevre kirliliği ve fosil yakıtlara karşı farkındalık yaratmak için sıradışı bir hamle yaptı. Grup, ünlü Norveçli komedyen Harald Nygård ile birlikte İngiltere’den ikinci el bir Fiat Panda’yı alıp elektrikliye dönüştürdü.
Bu küçük araç, 1989’da Oslo sokaklarında sessizce dolaşmaya başladığında, insanlar önce bunun bir şaka olduğunu düşündü. Ancak A-ha’nın amacı ciddiydi: elektrikli ulaşımın sadece mümkün değil, aynı zamanda gerekli olduğunu göstermek.
Grup üyeleri, bu araçla vergi ödemedi, otobüs şeritlerinden geçti, ücretsiz park etti. Polis ceza kesmeye kalktığında da her defasında bu cezalar kamuoyunda tartışma yarattı. Kısa sürede konu ulusal gündeme taşındı ve Norveç hükümeti çevreci ulaşım konusunda ilk yasal teşvikleri gündeme aldı.
DEVLET POLİTİKASINA DÖNÜŞEN BİR HAREKET
Bu “müziğin içinden çıkan protesto” zamanla ülke çapında bir bilince dönüştü. 1990’ların sonunda Norveç, elektrikli araçlar için vergi muafiyetleri, bedava otoparklar ve şarj istasyonu yatırımları başlattı.
Bugün Norveç’te satılan yeni araçların yaklaşık %90’ı elektrikli. Ülke, dünyada kişi başına en fazla elektrikli otomobile sahip olma unvanını taşıyor. Uzmanlar, bu başarının köklerinin A-ha’nın o küçük “isyanına” kadar uzandığını söylüyor.
Norveç Ulaştırma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “A-ha’nın cesareti, halkta hem çevre bilincini hem de teknolojik merakı tetikledi. Müzik sayesinde başlayan bu farkındalık, bugün dünya çapında bir dönüşüme ilham veriyor” ifadeleri kullanıldı.
“MÜZİK SADECE DİNLEMEK DEĞİL, DEĞİŞTİRMEK DEMEKTİR”
Grubun solisti Morten Harket, yıllar sonra verdiği bir röportajda o dönemi şöyle anlatmıştı:
“Bizim için mesele popüler olmak değildi. İnsanların sesini duymasıydı. Müzik sadece dinlenmek için değil, bir şeyleri değiştirmek içindir.”
Harket, hâlâ elektrikli araç kullanıyor ve Norveç’in yeşil enerji politikalarına aktif destek veriyor.
MÜZİKLE BAŞLAYAN ENERJİ DEVRİMİ
Bugün A-ha’nın başlattığı o sessiz direniş, Norveç’in “fosilsiz ulaşım” vizyonunun temel taşlarından biri olarak görülüyor.
Bir müzik grubunun, pop kültürün sınırlarını aşarak devlet politikasına yön vermesi ise hâlâ dünyada eşi benzeri az rastlanır bir hikâye.
