ABD ve İsrail, İsrail kontrolündeki Gazze topraklarında bir “Yeni Gazze” projesi başlatmak istiyor. Arap ülkeleri ise bu plana öfkeli.
The Financial Times’ın haberine göre Trump’ın barış anlaşamasında garantör rolü oynayan ülkeler, planın Filistin topraklarının kalıcı olarak bölünmesine yol açabileceğinden endişe ediyor.
Geçen ay İsrail ve Hamas arasında varılan ABD arabuluculuğundaki ateşkesin ardından Gazze, “Sarı Hat” olarak bilinen bir çizgiyle ikiye ayrıldı.
Trump, İsrail’in bulunduğu bölgede “yeni Gazze’nin inşaatının” başlamasını emrederken kalan yerlerde Filistinliler hala hayatta kalma savaşı veriyor.
Trump’ın, planı , Gazze’yi ikiye bölüyor. İsrail ise Filistinlilerin barındığı bölgeyi vurmayı devam ediyor.
İki yıldır süren İsrail saldırıları Gazze’yi büyük ölçüde yıkıma uğrattığı için hem Batı hem de Arap ülkeleri yeniden inşayı öncelikli görüyor.
Ancak İsrail ve ABD, yardım fonlarının Hamas’ın eline geçmesine izin vermeyeceklerini açıkladı. Bu durum, Gazze’nin tamamının yeniden inşasının önüne geçiyor.
Donald Trump’ın damadı Jared Kushner dahil bazı isimler, İsrail’in kontrolündeki bölgede yeniden inşayı başlatmanın Filistinlilere “militan bir yönetim dışında” bir alternatif sunabileceğini savunuyor.
Washington’daki yetkililer, bu planın yıkılmış bölgenin yeniden canlanmasını sağlayabileceğini düşünüyor.
Ancak bu esnada sarı hattın Filistin tarafına büyük oranda kısıtlanan insani yardım dışında bir yardım yapılmayacak.
Jared Kushner geçen ay yaptığı açıklamada, “İsrail ordusunun kontrolündeki alanlarda güvenlik sağlanırsa, ‘Yeni Gazze’yi inşa etmeye başlayabiliriz. Böylece Gazze’de yaşayan Filistinlilere gidecekleri, yaşayacakları ve çalışacakları bir yer sunulabilir” dedi.
Arap ülkeleri planın iki aşamalı yapısının ciddi riskler taşıdığı görüşünde. En büyük endişe, Trump’ın barış planında geçici olarak tanımlanan Sarı Hat’ın kalıcı hale gelmesi olasılığı.
Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi bu ay düzenlenen bir konferansta, “Gazze’nin parçalanmasına izin veremeyiz. Gazze, Filistin topraklarının ayrılmaz bir parçasıdır” diyerek İsrail’in geri çekilmesi için bir takvim belirlenmesinin zorunlu olduğunu söyledi.
Bazı Arap diplomatlar, bu projenin sembolik etkilerinin çok olumsuz olacağını belirtiyor.
Bir diplomat, “Bu, Gazze’yi Filistinliler için değil İsrail için inşa ediyoruz gibi bir izlenim verecek” diyen bir diplomat, hiçbir Arap ülkesinin bu temelde fon sağlamayacağını ifade etti.
Mısır’ın özel olarak kaygı duyduğu bir başka nokta da, yeniden inşanın Refah kentinde başlatılması ihtimali.
Bazı diplomatlar, bu durumun Gazelilerin Mısır sınırına doğru yönlendirilmesine ve nihayetinde sınır dışına çıkarılmalarına zemin hazırlayabileceğinden endişeli.
İsrailli analist Michael Milshtein, Hamas’ın bu planı kesinlikle sabote etmeye çalışacağını ve bunun yıllar süreceğini belirtti.
Ona göre bu kadar küçük bir bölgede bölünme girişimi aileleri kaçınılmaz olarak ayıracak.
Milshtein, “Bu plan, savaş boyunca sunulan diğer öneriler gibi, İsrail’in Hamas’ı ekonomik teşviklerle sınırlama stratejisinin başarısız bir tekrarından ibaret. 7 Ekim’e giden yanılsama tam da buydu” dedi.
Eski ABD Tel Aviv Büyükelçisi Dan Shapiro ise, “Gazze halkına Hamas yönetimi dışında daha iyi bir hayatın mümkün olduğunu kanıtlamak elbette umut ettiğimiz bir şey. Ama yakın zamanda ne yatırım ne de nüfus hareketliliği açısından bunun gerçekçi olduğunu düşünmüyorum” dedi.
Körfez ülkelerine yakın kaynaklar da benzer kaygılar taşıyor. Bu ülkeler şu anda insani yardıma odaklanmış durumda ve İsrail kontrolündeki bölgede yalnızca bu amaçla fon sağlamayı düşünebileceklerini belirtiyor.
