EYT sonrası erken emeklilik beklentisi artarken, kademeli emeklilik sistemiyle ilgili yeni gelişmeler gündeme yeniden geldi. Sigorta başlangıcı 1999 ile 2008 yılları arasına denk gelen çalışanlar, düzenlemenin kendilerini kapsayıp kapsamayacağını yakından takip ediliyor.
Meclis’e sunulan teklif, yaş ve prim gününe göre kademeli geçişi hedefleyen bir model sunarken, adil emeklilik sistemine geçiş için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Kademeli emeklilik, sigortalı çalışanların yaş ve prim gün şartlarını sigorta başlangıç tarihine göre kademeli biçimde de tamamlamasını öngören bir sistemdir. EYT kapsamı dışında kalan 1999 sonrası sigortalılar için planlanan bu model, hem yaşa hem de prim gün sayısına göre adil bir geçiş süreci sunmayı hedefliyor.
Bu sistemde, örneğin 2000 yılında sigorta girişi olan bir kadın 43 yaşında ve 6.250 prim günüyle emekli olabilecekken, 2008 yılında sigorta girişi olan bir erkek için bu oran 50 yaş ve 6.850 prim gününe çıkar.
CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay tarafından hazırlanan kademeli emeklilik teklifi, Meclis’e sunuldu. Teklif, emeklilikte adil geçişi hedefleyen sosyal güvenlik reformlarının bir parçası olarak değerlendiriliyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan ise mevcut sistemde yaş ve prim şartlarında bir değişiklik planlanmadığını açıkladı. Ancak yasa teklifi, milyonlarca çalışan için erken emekliliğin yeniden tartışılmasına neden oldu.
Türkiye’de erken emeklilik hakkı, sigorta başlangıcı, prim gün sayısı, yaş ve özel koşullara göre belirlenir.
Erken emeklilik hakkına sahip olan gruplar arasında:
EYT’liler: 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanlar, yaş şartı olmadan emekli olabilir.
Engelliler: En az %40 engellilik oranı bulunanlar, prim ve sigortalılık süresine göre yaş beklemeden emekli olabilir.
Malulen emekliler: %60 iş gücü kaybı bulunanlar, 10 yıl sigortalılık ve 1.800 prim günüyle emekli olabilir.
Ağır işlerde çalışanlar: Maden işçileri, basın çalışanları, askeri personel gibi meslek gruplarına fiili hizmet süresi zammı uygulanır.
Doğum ve askerlik borçlanması yapanlar: Kadınlar her çocuk için 2 yıl (en fazla 6 yıl), erkekler askerlik süresi kadar borçlanma yaparak sigorta girişini geriye çekebilir.
Henüz yasalaşmayan kademeli emeklilik düzenlemesi, 2026 yılı sosyal güvenlik reformları içinde değerlendiriliyor. Çalışmalar tamamlandığında, 1999-2008 arasında sigortalı olan çalışanların yaş ve prim şartlarına göre kademeli şekilde emekli olması bekleniyor.
Uzmanlar, düzenlemenin tamamlayıcı emeklilik sistemiyle birlikte yürürlüğe girmesi halinde yüzbinlerce kişiye erken emeklilik imkanı sağlayacağını belirtiyor.
Yeni model, EYT sonrasında oluşan dengesizliği gidermeyi ve emeklilik sistemini sürdürülebilir hale getirmeyi hedefliyor. Prim gün indirimi, sigorta başlangıcına göre yaş esnekliği ve adil geçiş prensipleriyle emeklilik planlamasında denge sağlanması amaçlanıyor.
