DSÖ’nün açıkladığı verilere göre, veri toplanan ülkelerde çocukların elektronik sigara kullanma olasılığı yetişkinlere göre dokuz kat daha fazla. Bu durum, sigarayla mücadelede yıllardır süren çabaları tehdit ederken, nikotin bağımlılığının da genç nesiller arasında yeniden yaygınlaşmasına neden oluyor.
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Milyonlarca insan tütünü bırakıyor ya da hiç başlamıyor. Ancak tütün endüstrisi, yeni nikotin ürünleriyle özellikle gençleri hedef alarak bu ilerlemeye karşılık veriyor” diyerek endüstrinin stratejik yönlendirmelerine dikkat çekti. Ghebreyesus, hükümetlerin daha hızlı ve kararlı adımlar atarak etkili tütün kontrol politikaları uygulaması gerektiğini vurguladı.
Elektronik sigaralar zararı azaltan bir alternatif olarak sunulsa da, DSÖ yöneticisi Etienne Krug bunun gerçeği yansıtmadığını ifade etti. Krug’a göre, bu ürünler çocukları çok daha erken yaşta nikotine bağımlı hale getiriyor ve uzun vadeli sağlık sonuçları açısından büyük bir tehdit oluşturuyor.
Cinsiyet bazında değerlendirildiğinde, kadınların tütün kullanımını bırakma konusunda erkeklerden daha hızlı ilerleme kaydettiği görülüyor. Kadın kullanıcı sayısı 2010’da 277 milyonken 2024’te 206 milyona gerileyerek hedefin beş yıl önceden tutturulmasını sağladı. Ancak erkeklerdeki düşüş daha yavaş ilerliyor; erkek kullanıcı oranı yüzde 41,4’ten yüzde 32,5’e inse de hedeflenen yüzde 30’un altına düşüş 2031 yılına sarkabilir.
Bölgelere göre tütün kullanımında da farklılıklar göze çarpıyor. Avrupa, yetişkinlerde yüzde 24,1 ile en yüksek orana sahipken, kadınlarda da yüzde 17,4 ile zirvede. Güneydoğu Asya’da erkeklerde tütün kullanım oranı yüzde 70’ten yüzde 37’ye düşerek küresel azalışın yarısından fazlasını oluşturdu. Afrika ise yüzde 9,5 ile en düşük orana sahip bölge olsa da, nüfus artışı nedeniyle kullanıcı sayısı toplamda yükseliyor.
Sağlık açısından elektronik sigaraların zararsız olmadığı artık bilimsel olarak da netlik kazandı. Kuzey Norveç Üniversitesi Hastanesi’nden kardiyolog Prof. Maja-Lisa Løchen, elektronik sigaraların piyasada yalnızca 15 yıldır bulunduğunu ancak bu sürede 15 binden fazla çalışmanın yapıldığını belirterek, “Artık bu ürünlerin zararsız olmadığını biliyoruz,” dedi.
Løchen’e göre elektronik sigaraya başlamak, gençlerde geleneksel sigaraya geçişte bir “köprü etkisi” yaratıyor. Tatlı aromalar, renkli tasarımlar ve pazarlama stratejileriyle özellikle çocukları hedef alan tütün endüstrisi, bağımlılığı genç yaşlara çekerek küresel ölçekte halk sağlığını tehdit ediyor.
New England Journal of Medicine’de yayımlanan bir araştırma ise, elektronik sigara kullanımının felç riskini yüzde 32 oranında artırdığını ortaya koyarak bu ürünlerin ciddi sağlık riskleri taşıdığını bir kez daha kanıtladı.
