Son zamanlarda ağır grip benzeri tablolar ve ‘covid’i andıran şikayetler yaygın görülüyor. Üstelik bu şikayetlerin uzun sürdüğü ya da şiddetli olduğu dolayısıyla hastaneye başvuruların arttığı da belirtiliyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ergün Tozkoparan, bu konuda önemli bilgiler paylaşıp, önerilerini şöyle sıraladı:
Viral enfeksiyonlar bu yıl erken başladı
Mevsimsel influenza salgını genellikle Aralık- Ocak aylarında beklenir. Oysa ağustos ayının ilk haftasından itibaren ise genel olarak viral enfeksiyonlarda bir artış görüldü. Riskli gruplarda ağır şikayetler olduğunda sağlık kuruluşlarına başvurulması gerekir. Böyle bir durumda, risk grubunda olan ve özellikle hastane yatışı gerektiren kişilerde hemen test yapılması gerekir.
Vakalar 2-3 aydır arttı
Yaz sonundan itibaren genel olarak viral enfeksiyonlarda bir artış var. enfeksiyonların covid olma ihtimali yüksek. Ülkemizde son birkaç aya ait yeni covid vakaları ile ilgili veri yok ancak Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) güncel covid verilerine baktığımızda son 2-3 ay içerisinde genel olarak vakaların arttığını görüyoruz. Dolayısıyla gözlemlediğimiz viral enfeksiyonların da covid olma olasılığı yüksek.
Kimler ağır geçiriyor?
Dünya Sağlık Örgütü ve Amerikan Hastalık Kontrol Merkezi’nin verilerine göre, günümüzdeki covid vakalarının çoğu yalnızca risk gruplarında ağır ilerliyor. Risk grubunda olmayan kişilerde, 65 yaşın altında, kronik kalp, akciğer veya böbrek hastalığı olmayan, hipertansiyon ve diyabet gibi kronik rahatsızlık taşımayan, kemoterapi görmeyen ya da bağışıklık sistemi baskılanmamış kişilerde covid, genellikle normal gribe benzer şekilde seyrediyor. Ancak risk grubundaki hastalarda yoğun bakım gereksinimi ve entübasyon gibi ciddi durumlar söz konusu olabiliyor.
Eskiye göre daha mı uzun sürüyor?
Son aylarda gördüğümüz Covid vakalarının sonrasında akciğerlerde organize pnömoni denilen enfeksiyöz olmayan bir iltihabî süreç olabiliyor. Bunlar da kısa süreli kortizon tedavisiyle iyileşebiliyor. Genel olarak son zamanlardaki covid vakalarının daha uzun sürdüğüne dair elimizde bir kanıt yok. Ancak alerjisi olan ya da sigara içen kişilerde şikayetlerin normal kişilere göre daha uzun sürebileceğini söyleyebiliriz.
En sık görülen şikayetler
Son dönemde karşılaştığımız viral enfeksiyonlar çoğunlukla ateş, boğaz ağrısı, yaygın kas ve eklem ağrıları ile öksürük şeklinde kendini gösteriyor. Bazı durumlarda bu tabloya bakteriyel enfeksiyonlar da eklenebiliyor. Böyle olduğunda öksürük daha da şiddetleniyor ve balgam çıkarma şikayeti ortaya çıkabiliyor.
Nasıl tedavi edilir?
Enfeksiyon hastalıkları; ateş, bazen öksürük, nefes darlığı ve halsizlik gibi şikayetlerle kendini gösterebiliyor. Tanı genellikle görüntüleme yöntemleri ve klinik bulgularla konuluyor. Kortizon tedavisine erken başlanması, hastalığın seyrini olumlu yönde etkileyebiliyor. Tedavi süresince hastaların yakından izlenmesi ve olası komplikasyonlara karşı dikkatli olunması öneriliyor.
En etkili korunma yolu: Aşı
Covid ve diğer viral enfeksiyonlardan korunmak için, özellikle risk grubundaki kişilerin aşılanması önemlidir. Bu mevsimde mutlaka influenza aşısı yapılmalı; risk grubundaki kişiler ve bağışıklık sistemi baskılanmış hastalar da güncel covid aşılarını ihmal etmemeli. Aşılar, bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalığın ağır geçirilmesini engelleyebilir. Özellikle yaşlılar, kronik hastalığı olanlar ve sağlık çalışanları öncelikli gruplar arasında yer almalıdır. Aşı sonrası gelişebilecek hafif yan etkiler genellikle kısa sürelidir ve ciddi bir risk oluşturmaz. Hastane ve yoğun bakım yatışı gerektiren covid vakalarında hayati kayıp oranı pandemi dönemine kıyasla oldukça düşük. Güncel covid aşılarının, hastane yatışlarını % 40, yoğun bakımda entübasyon ihtiyacını ise % 80 oranında azalttığı biliniyor.
Proteinsiz olmaz
Tam tahıllar; lif ve B vitamini açısından zengin olup bağırsak sağlığını desteklerken, tavuk, balık, yumurta ve baklagiller gibi protein kaynakları bağışıklık hücrelerinin yapıtaşlarıdır.
Bağırsaklarınızı güçlendirin
Yoğurt, kefir ve peynir gibi süt ürünleri probiyotik kaynağı olarak mikrobiyotayı güçlendirir. Probiyotiklerin besin kaynağı yulaf, muz ve soğan gibi prebiyotikler de bağışıklık için fayda sağlar. Zeytinyağı, avokado ve ceviz gibi sağlıklı yağlar ise E vitamini ve Omega-3 ile vücut direncini artırır.
Bağışıklığınıza güç katın
Tek tip diyetlerden kaçınılması, tüm besin gruplarının öğünlerde dengeli şekilde yer alması viral enfeksiyonlara karşı bağışıklık sisteminin güçlenmesi sağlar. Her öğünde farklı renklerde sebze ve meyve tüketmek, özellikle portakal, kivi ve brokoli gibi C ve A vitamini ile antioksidan açısından zengin besinlere sofrada yer açmak gerekir.
Su içmeyi unutmayın
Günde 2–2,5 litre su içmek, mukozaların nemli kalmasını ve toksinlerin atılmasını sağlar. Bu aylarda susamadan su içmeyi alışkanlık haline getirin.
D vitaminin önemi
D vitamini, çinko veya demir eksikliği varsa doktor önerisiyle takviye alınması gerekirken, aşırı şekerli, tuzlu ve işlenmiş gıdalardan uzak durmak, sigara ve alkol kullanımını sınırlandırmak bağışıklığın korunmasına katkı sağlar. Tabii düzenli egzersiz ve uyku da bağışıklığı güçlendiren önemli faktörlerdir.
Pandemide öğrendiğimiz kuralları unutmayın
Pandemi döneminden edindiğimiz deneyimle maske kullanımı hâlâ önemli. Özellikle kalabalık ortamlara girerken ve risk grubundaki kişilerin korunması açısından maske takılması gereklidir.
Hasta olan ve belirti gösteren kişilerin riskli gruplarla temas etmemesi büyük önem taşır. Maske dışında el hijyenine dikkat edilmesi, enfeksiyonun yayılmasını önlemede etkili bir yöntemdir. Kapalı ve havasız ortamlarda uzun süre bulunmaktan kaçınılmalıdır. Özellikle toplu taşıma, alışveriş merkezleri ve sağlık kuruluşları gibi alanlarda maske kullanımı teşvik edilmelidir. Ayrıca, hastalık belirtileri gösteren kişilerin dinlenmesi ve toplumdan izole olması da önemlidir.
