Uzmanlara göre, akciğerler sınırlı da olsa kendini onarma ve temizleme yeteneğine sahip. Tabii bu sürecin sağlıklı işlemesi için bizim de bazı destekleyici bazı adımları atmamız son derece önemli.
Önümüz kış… Özellikle grip, zatürre, covid gibi enfeksiyon hastalıklarına karşı akciğerlerimizi güçlü tutmamız şart. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Seha Akduman, işte bunun yollarını açıkladı…
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Seha Akduman
Akciğerleri güçlendirmenin bir yolu da akciğer temizliğidir. Bu durum aslında toksinlerin, mukusun atılması olarak tanımlanabilir. Ancak kesinlikle bir “detoks” olarak görülmemelidir, Akciğerlerin fonksiyonlarının toparlanma süreci olarak nitelendirilebilir. Akciğer sağlığınız için şunları yapabilirsiniz:
Sigarayı ve e-sigarayı bırakın
Daha sağlıklı bir akciğere ulaşabilmek için ne kadar süredir içildiğinden bağımsız olarak ilk adım sigarayı bırakmaktır.
Egzersiz yapın
Akciğer kapasitesini artırmak için yüzme, hafif tempolu yürüyüş fayda sağlar. Solunum hızının artması da kirli havanın atılmasına yardım eder.
Solunum egzersizlerini unutmayın
Doğru yapılacak solunum egzersizleri ile akciğerlerdeki hava keseciklerine kadar oksijenin girmesi sağlanabilir. Bu da mukus birikiminin önüne geçmeye yardım eder.
Su için
Su, toksinlerin vücuttan atılması-na yardımcı olma-sının yanında akciğerlerdeki mukusu incelterek atılmasını sağlar. Bu nedenle gün içinde 2-2,5 litre su içmekte fayda var.
Evinizi havalandırın
Ev ya da işyerlerinde camları sık sık açarak havayı temizleyin. Kimyasal temizlik ürünleri, kişisel bakım ürünlerinin kullanımını azaltın.
Aşılarınızı tamamlayın
Grip, zatürre aşıları enfeksiyonlara karşı koruyuculuk sağlayacak ve olası hasarın önüne geçilecektir.
Bol oksijen alın
Bol oksijen akciğerlerde hücre yenilenmesini sağladığı gibi mukus atılmasına da destek olur. Bu nedenle akciğerleri temizlemesine yardımcı olmak için deniz kenarı, orman ya da yayla gibi oksijen zengini ortamlarda bulunmak fayda sağlar. Bol oksijenli ortamlarda 15-20 gün geçirmek fayda sağlar.
Beslenmenize dikkat edin
Zerdeçal, zencefil, sarımsak, soğan, brokoli, lahana, kuşkonmaz, havuç, portakal, limon, somon, ceviz, yoğurt gibi C vitamini, Omega 3, A vitamini, antioksidan ve probiyotik açısından zengin besinler inflamasyonun (iltihap) azaltıl-masında yardımcıdır. Akciğer temizliği için başta sigara kullanımı olmak üzere diğer risk faktörleri ortadan kaldırılmadığı takdirde sağlıklı beslenme tek başına etkili olamaz.
Düzenli uyuyun
Akciğer hücreleri de gece yenilendiği için yeterli ve kaliteli bir uyku almaya çalışın.
Maske kullanın
Özellikle toplu taşıma gibi kalabalık alanlarda ya da hava kirliliğinin yoğun olduğu zamanlarda maske kullanın.
ÖNLENEBİLİR RİSK FAKTÖRLERİ
Akciğer sağlığını tehdit eden risk faktörleri; hastalık, genetik, çevresel ve yaşam tarzı kaynaklı olmak üzere farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Ancak akciğer sağlığı için önlenebilir risk faktörlerini şöyle sıralamak mümkün.
1- Tütün ürünleri sigara ve e-sigara kullanımı: İstatiklere göre akciğer kanserlerinin yaklaşık yüzde 85’i ve KOAH vakalarının da çok büyük bir çoğunluğunun nedeni sigaradır. Son yıllarda kullanımı giderek artan elektronik sigara da akciğerde DNA hasarına ve akciğer dokusunda inflamasyona neden olabilir. Pasif içicilerin de risk altında olduğu unutulmamalıdır.
2- Hava kirliliği: Dünya genelinde milyarlarca insanın sağlığını etkiliyor ve ölümlere yol açıyor. Hava kirliliğine maruziyet özellikle çocuklarda, astım, KOAH ve akciğer kanseri riskinin artmasına neden oluyor.
3-Solunum yolu enfeksiyonları: Yine özellikle son yıllarda covid, RSV ve zatürre gibi enfeksiyonlar da özellikle KOAH gibi akciğer hastaları ve yaşlı hastalar için risk faktörü oluşturuyor.
4- Mesleki maruziyet: Asbest, kömür tozu gibi maddelere maruz kalarak çalışmak zorunda olan kişilerde akciğer kanseri açısından risk artıyor.
Sağlıklı olduğu nasıl anlaşılır?
Bir kişi günlük yaşamı içinde nefes almakta güçlük çekmiyorsa, göğsünde sıkışma hissetmiyorsa, öksürük ya da balgam sıkıntısı yaşamıyorsa, gece uyku sırasında solunum durması yaşamıyorsa ve 10-15 dakika boyunca sorunsuz şekilde yürüyebiliyorsa büyük olasılıkla akciğerleri sağlıklıdır.
Ancak somut veriler düzenli kontrollerle elde edilir. Yılda bir kez solunum fonksiyon testi yaptırılmalı ve akciğerler kontrol ettirilmelidir.
Akciğerler her zaman kendini yeniler mi?
Akciğerler, kirleticilere maruz kalmadıkları sürece kendi kendini temizleyen organlardır. Ancak kendilerini yenileme özellikleri sınırlıdır. Bazı hasarları onarma kapasitesine sahipken, fibrozis (virüsler, tütün dumanına maruz kalma, genetik gibi nedenlerle akciğer dokusunda sertleşme) gibi geri dönüşü olmayan hasarlarda bu mümkün değildir.
Tamamen temizlenmesi ne kadar sürer?
Akciğerin kendini tamamen temizlemesi için öncelikle sigaranın bırakılması, yaşam tarzı değişikliklerine gidilmesi, temiz hava solunabilecek ortamda yer alınması gerekir. Ancak bunlar sağlandığı takdirde kişinin genel sağlık durumu, yaşı, hasarın derecesi gibi birçok faktöre bağlı olarak aylar ya da yıllar içinde tamamlanabilir.
Sigarayı bıraktıktan sonra neler olur?
American Cancer Society verilerine göre sigarayı bıraktıktan sonraki dakikalar içinde bile iyileşme başlar. İlk 24 saat içinde kandaki nikotin seviyesi sıfıra düşer. Bıraktıktan 1-12 ay arasında öksürük ve nefes darlığı azalır ve bıraktıktan 10 yıl sonra akciğer kanseri riski sigara kullanan bir kişinin yarısına ulaşır. Beraberinde mesane, yemek borusu ve böbrek kanseri riskleri de azalır.
