Enfeksiyon hastalıkları uzmanları ve halk sağlığı otoriteleri, dünyanın en büyük sağlık tehditlerinden biri olarak kabul edilen “antimikrobiyal direnç” (AMR) konusunda alarm veriyor.
Mevcut ilaçlara karşı direnç geliştiren ve “süper bakteri” olarak adlandırılan mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonlar nedeniyle ölüm oranları endişe verici seviyelere ulaştı.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) de aralarında bulunduğu kuruluşlar, önlem alınmazsa 2050 yılına kadar bu enfeksiyonlardan ölenlerin sayısının kanseri geçerek yılda 10 milyona ulaşabileceği uyarısında bulunuyor.
“Süper bakteri” terimi, sadece bakterileri değil, aynı zamanda virüs, mantar veya parazit gibi, kendilerine karşı geliştirilen ilaçlara direnç kazanmış tüm mikroorganizmaları ifade eder. Bu durum, daha önce kolayca tedavi edilebilen hastalıkların tedavisini zor veya imkânsız hale getiriyor.
ABD’deki Mayo Clinic gibi araştırma kuruluşları, bu enfeksiyonların organ nakli, kemoterapi ve ameliyat gibi rutin tıbbi prosedürleri bile hayati tehlike taşıyan operasyonlara dönüştürebileceği konusunda uyarıyor.
Uzmanlar, bu küresel krizin arkasındaki en büyük nedenin, toplumun tüm katmanlarındaki yanlış ve aşırı antibiyotik kullanımı olduğunda hemfikir. Başlıca nedenler şunlar:
Kendi Kendine İlaç Kullanımı: Bilinçsizce ve doktor reçetesi olmadan antibiyotik kullanmak.
Eksik Tedaviler: Hastaların, kendilerini daha iyi hissettiklerinde, doktorun önerdiği tedavi süresini tamamlamadan ilacı bırakmaları.
Tarım ve Hayvancılıkta Aşırı Kullanım: Hayvan sağlığı ve tarım sektöründe antibiyotiklerin bilinçsizce kullanılması da dirençli bakterilerin gelişimine katkıda bulunuyor.
Süper bakteri tehdidinin ne kadar ciddi olduğu, Arjantin’den gelen verilerle net bir şekilde görülüyor. Arjantin Sağlık Bakanlığı, ülkede bu tür dirençli mikropların neden olduğu enfeksiyonlardan kaynaklanan ölüm oranının %49 ila %52 arasında olduğunu bildiriyor. Bu, enfekte olan her iki kişiden birinin hayatını kaybettiği anlamına geliyor.
Durumun ciddiyeti nedeniyle, Arjantin’de Sağlık Bakanı liderliğinde üst düzey bir zirve düzenlenerek, Ulusal Antimikrobiyal Direnç Kontrol Komisyonu’nun (Conacra) 2026-2029 eylem planları masaya yatırıldı.
DSÖ, antibiyotik direncini “küresel sağlık, gıda güvenliği ve kalkınma için en büyük tehditlerden biri” olarak tanımlıyor. Latin Amerika Pediatrik Bulaşıcı Hastalıklar Derneği Başkanı Dr. María Luisa Ávila, “Antimikrobiyal direnç, küresel sağlık için en büyük tehditlerden biridir. 2050 yılına kadar tedavi edilemeyen bakterilerden, kanserden ölenlerden daha fazla insanın öleceği tahmin ediliyor” diyerek durumun ciddiyetini vurguladı.
Bu “sessiz pandemi” ile mücadele etmek için, hem sağlık profesyonelleri hem de halk arasında farkındalık yaratmayı ve antibiyotik kullanımını düzenlemeyi amaçlayan ulusal ve uluslararası stratejiler geliştiriliyor.
