Anemi, halk arasında kansızlık olarak bilinen ve özellikle çocuklarda, kadınlarda ve yaşlılarda görülen önemli bir sağlık sorunudur. Ne yazık ki toplumumuzda bu konuda yeterli farkındalık bulunmamaktadır. LÖSEV Başkanı, Pediatrik Hematolog ve Onkolog Dr. Üstün Ezer, bu yaygın ancak genellikle göz ardı edilen sorunun çocukların hayatını nasıl olumsuz etkileyebileceği konusunda önemli uyarılarda bulundu ve değerli bilgiler paylaştı.
Kanımızın üretim merkezi kemik iliğidir. Kemik iliğinde üretilen en önemli kan hücreleri; kırmızı kan hücreleri (alyuvarlar), beyaz kan hücreleri (akyuvarlar) ve kanamayı durduran trombositlerdir. Birkaç damla kanda 4-5 milyon adet bulunan alyuvarların ömrü yaklaşık 120 gündür. Alyuvarlar kana kırmızı rengini verir ve oksijen taşıyan hemoglobin içerirler. Hemoglobinin yapısında demir bulunur. Vücuttaki demir eksikliği, oksijen taşıma kapasitesinin düşmesine ve anemiye yol açar. Organlar ve hücreler yeterli oksijen alamadığında çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkar. Demir eksikliğinin başlıca nedeni yetersiz ve dengesiz beslenmedir. Bunun yanı sıra bazı vitamin eksiklikleri, bağırsak sorunları, kanama hastalıkları ve nadiren lösemi de anemiye neden olabilir.
Geniş çaplı araştırmalar, her iki çocuktan birinde (%50) demir eksikliği anemisi olduğunu göstermektedir. Ülkemizde aneminin yaygın olmasının başlıca nedenleri şunlardır:
1. Demirden zengin gıdaların yetersiz tüketimi: Ekmek, makarna ve bulgur ağırlıklı beslenen çocuklarda ciddi anemi vakaları görülmektedir.
2. Demir emilimini engelleyen kimyasal katkı maddeleri içeren paketli gıdalar ve gazlı içeceklerin aşırı tüketimi.
Eğer çocuğunuzda aşağıdaki belirtiler varsa, kan sayımı yaptırarak anemi olup olmadığını kontrol ettirmelisiniz:
Ayrıntılı bir hasta öyküsü (anamnez), fizik muayene ve basit bir kan testi olan tam kan sayımı ile anemi kolaylıkla teşhis edilebilir. Çocuklarda hemoglobin değeri 12-14 gr/dl, eritrosit sayısı ise 4 milyonun üzerinde olmalıdır. Bu değerlerin altında kalması anemiyi gösterebilir.
Depo demiri (ferritin), hücrelerde depolanan demirdir. Alyuvarların demir ihtiyacı olduğunda depo demirinden kullanılır. Anemi teşhisi için gerektiğinde ferritin seviyesi de ölçülebilir. Şüpheli durumlarda ek testler yapılabilir.
Demir açısından zengin yiyecekler şunlardır: Kırmızı et, yumurta sarısı, balık, yeşil yapraklı sebzeler, kuru üzüm, pekmez, üzüm suyu, baklagiller (özellikle yeşil mercimek), fındık, fıstık ve diğer kuruyemişler.
Demirden zengin gıdalar ile kalsiyum içeren süt ve süt ürünleri birlikte tüketilmemelidir. Kahve, çay, gazlı ve asitli içecekler de demirin emilimini engeller ve kronik anemiye yol açabilir.
LÖSANTE Hastanesi hematoloji uzmanları olarak, bebek ve çocuklarda demir eksikliği anemisinin önlenmesi ve tedavisi için öncelikle demir açısından zengin gıdaların yeterli miktarda tüketilmesini öneriyoruz. Bebeklerde anne sütü uzun süre verilmemeli, ek gıdalara zamanında geçilmelidir. Demirin emilimini artırmak için C vitamini açısından zengin besinler (portakal, limon, mandalina suyu) tüketilmelidir. Ağır anemi durumları dışında ilaç kullanımından kaçınıyoruz, çünkü demir ilaçları mide bulantısı, kusma ve karın ağrısına neden olabilir. Yakın takip ve doğru beslenme ile anemi tedavi edilebilir.
