Türkiye 6 Şubat 2023’ü büyük bir felaketle karşıladı. Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından 11 kentte 53 bin 737 kişi hayatını kaybetti. 107 bin 213 kişi yaralandı. 518 bin konut yıkıldı, 128 bin 778 konut orta derecede hasar aldı. Maddi zarar, 104 milyar dolara ulaştı. İktidar 1 yılda 650 bin konutu teslim edeceklerini söyledi ancak 1.000 gün geçmesine rağmen bu sayısının yarısına bile ulaşılamadı. Üstelik teslim edileceği vadedilen konut sayısı 200 bin azaltılarak 453 bine düşürüldü. Yıkımın dahi devam ettiği bölgede 650 bin vatandaş konteyner ve çadır kentlerde zor şartlarda yaşamaya çalışıyor.
450 BİNİNCİSİ HATAY’DA OLACAK
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, kasım ayında 350 bininci konutun teslim edileceğini belirterek, aralık ayında ise Hatay’da 450 bininci konutun anahtarının sahibine verileceğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Mart 2023’te toplamda 650 bin konutun teslim edileceğini açıkladı. Depremin ardından geçen 1.000 günde sadece 304 bini teslim edilebildi. Afet bölgesindeki yaklaşık 346 bin konut halen teslim edilemedi. Deprem kentlerinde barınma krizinin yanında eğitim ve altyapıda yaşanan pek çok sorun da çözülmedi.
453 BİNDE KALACAK
Erdoğan Mart 2023’te “Deprem bölgesinde toplamda 650 bin olmak üzere ilk 1 yılda 319 bin konut ve köy evini teslim edeceğiz” dedi. Bu açıklamanın ardından çok sayıda uzman ve sivil toplum kuruluşu söz konusu vaade ‘gerçekleşmesi imkansız’ diyerek itiraz etmişti.
Erdoğan, 6 Eylül 2025’te ise 300 bininci afet konutunun anahtar teslimi töreninde konuştu. Cumhurbaşkanı halen ev bekleyen vatandaşlar varken, “300 bin sınırımızı da aşarak bugüne kadar 13 ilimizde, 295 bin 929’u konut ve 8 bin 907’si iş yeri olmak üzere toplam 304 bin 836 bağımsız bölümü hak sahibi vatandaşlarımıza veriyoruz” açıklamasını yaptı. Böylece deprem bölgesinde teslim edilen konut sayısı 304 bin 836’da kaldı.
Antakya’da halen 160 bin kişinin konteynerde yaşadığını söyleyen Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği İnşaat Mühendisleri Odası Hatay Şube Başkanı İnal Büyükaşık, deprem konutlarının inşası ile Antakya’daki kent dokusunun yok olduğunu, şehrin tek tip binalarla donatıldığını belirtti. Kent hafızası diye bir şey kalmadığını aktaran Büyükaşık, “En büyük endişemiz ilerde buradaki insanların deprem konutlarından taşınması. Çünkü Hatay halkının yaşam tarzına uygun yapılaşma olmadı” dedi.
İnal Büyükaşık
Büyükaşık, şunları kaydetti: “Şubatta 3 yıl bitmiş olacak ama altyapı daha yeni yeni yapılıyor. Antakya’nın bütün sokak tabiri caizse delik deşik. Bütün sorunlar sadece konuta, barınmaya indirgenmiş durumda. Yani işin sosyal hayatında, eğitim hayatında halen sıkıntılar var. Halen çok ciddi elektrik kesintileri, internet kesintileri var, istihdam sorunu var. Kentte yaşamın geri gelmesi 10-15 yılı bulur.”
Kentte bazı konutların yıkım kararına ilişkin yargı sürecinin devam ettiğini aktaran Büyükaşık, bu konutların yıkılıp yıkılmamasına mahkeme sürecinin tamamlanmasıyla karar verileceğini anımsattı.
650 BİN KİŞİ KONTEYNERDE
400’e yakın konteyner kent bulunurken, 650 bin vatandaş konteyner kentlerde yaşıyor.
1 yılda teslim edileceği vadedilen konutların yarısı, depremin üzerinden neredeyse 3 yıl geçmesine rağmen teslim edilemediği gibi bölgedeki hasarlı yapıların yıkım süreci bile tamamlanamadı. Konteyner kentlerde, çadırlarda yaşayan vatandaşlar zor şartlarda hayata tutunmaya çalışırken birçok ilde yıkım işlemleri hâlâ devam ediyor. İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Onur Özergene, iktidarın 650 bin konut vaadini 453 bine kadar düşürülmesine ilişkin “Planlamada iyi kötü, az çok hata olur. Ama 650 bin civarı sayı açıklayıp sonra bunu yaklaşık 200 bin daire kadar düşürmek plan hatası değil ciddiyetsizliktir” dedi. Özergene, nisan verilerine göre bölgede 300- 400 konteyner kentin bulunduğunu, 650 bin vatandaşın konteyner kentlerde yaşadığına dikkat çekti. Yıkım bile tamamlanmadı
