ABD’de eğitim amaçlı oyuncaklar üreten Learning Resources şirketinin CEO’su Rick Woldenberg, Donald Trump yönetiminin nisan ayında açıkladığı “Kurtuluş Günü” tarifelerine karşı dava açarak dikkatleri üzerine çekti.
Woldenberg, “Politikacıların yıllardır emek vererek inşa ettiğimiz işleri yıkmasına izin vermem” diyerek Yüksek Mahkeme’ye başvurdu.
Trump’ın nisan ayında duyurduğu kapsamlı gümrük vergileri, ABD ekonomisinde büyük yankı uyandırmıştı. Neredeyse tüm ülkelere yüzde 10 oranında temel vergi getiren karar, bazı ülkeler için yüzde 50’ye kadar çıktı.
Trump yönetimi bu adımı, ABD’nin dış ticaret açığını “ulusal acil durum” ilan ederek meşrulaştırmıştı. Ancak birçok hukukçuya göre bu karar, 1977 tarihli Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası’nın (IEEPA) sınırlarını aşıyor.
Woldenberg’in açtığı dava, “Learning Resources v. Trump” adıyla Yüksek Mahkeme gündemine taşındı. Davaya, Oregon eyaleti ve bazı sivil toplum kuruluşları da benzer gerekçelerle destek verdi. Küçük ölçekli işletmelerin temsil edildiği diğer davalarda da Trump’ın tarifelerinin yasal olmadığı savunuluyor.
Büyük Amerikan şirketleri ise sessiz kalmayı tercih etti. Uzmanlara göre dev firmalar, dava açmak yerine hükümetle lobi faaliyetleri yürütüyor. Washington Üniversitesi’nden ekonomi profesörü John Horn, “Büyük işletmeler muafiyet için hükümete baskı yapabiliyor. Küçük işletmelerin böyle bir gücü yok” dedi.
Woldenberg’in avukat masrafları milyon doları aşmış durumda ancak o geri adım atmayarak, “Bu herkesin göze alabileceği bir şey değil. Ama milyonlarca küçük işletme bizimle aynı durumda.” ifadelerini kullandı.
Trump’ın tarifeleri, özellikle ithalat bağımlısı küçük üreticileri vurdu. Learning Resources, üretiminin büyük kısmını Asya’da yapıyor. Artan vergiler nedeniyle Woldenberg, şirketin depo ve ofis genişletme planlarını iptal etti. Yeni istihdam yaratma hedeflerini askıya aldı.
Virginia merkezli MicroKits firmasının kurucusu David Levi de aynı davanın diğer tarafında yer alıyor. Çin’den elektronik parça ithal eden Levi, Trump’ın tarifeleri yüzde 100’ü aşınca üretimi durdurmak zorunda kaldı. Levi, “Bir anda oranlar değişiyor, ne olacağını tahmin edemiyorsunuz. Geleceği planlamak imkânsız hale geldi” dedi.
Liberty Justice Center adlı sivil kurum, Levi ve diğer dört küçük işletmeyi ücretsiz temsil ediyor. Kurumun avukatlarından Jeffrey Schwab, “Ülke çapında yüzlerce küçük işletme bize ulaştı. Bu davalar, tarifelerin gerçek etkilerini ortaya koyuyor” dedi.
New York merkezli şarap dağıtım şirketi V.O.S. Selections’ın sahibi Victor Schwartz ise davaya katılma gerekçesini “ahlaki bir sorumluluk” olarak tanımlayarak, “Bu vergiler bizi yaklaşık 200 bin dolar zarara uğrattı. Gücü ve parası olanların sessiz kalması beni şaşırttı.” ifadelerini kullandı.
Yüksek Mahkeme’nin kararı aylar sürebilir. Ancak bu dava, küçük işletmelerin Washington’a karşı verdiği en sembolik ekonomik mücadelelerden biri olarak şimdiden tarihe geçti.
