Tansiyon Nedir ve Neden Önemlidir?

Kan basıncı, yani tansiyon, kalbin pompaladığı kanın damar duvarlarına yaptığı basınçtır. Sistolik (büyük) ve diyastolik (küçük) basınç olarak iki değerle ölçülür. Normal değerler yaklaşık 120/80 mmHg’dır. Yüksek tansiyon ise 140/90 mmHg ve üzeri değerlerle tanımlanır (Kaynak: American Heart Association – Understanding Blood Pressure Readings).

Tansiyonunuz Normal mi, Gizli mi?

Bazılarında tansiyon sadece gece veya sabah yüksek olabilir, gündüz ölçümlerinde normal çıkabilir. Buna maskeli veya gizli hipertansiyon denir. Bu durum, kalp krizi ve felç riskini artıran tehlikeli bir durumdur. Bu yüzden evde düzenli ölçümler yapılmalı ve gerekirse 24 saatlik tansiyon holteri takılmalıdır (Kaynak: Journal of Hypertension – Ambulatory blood pressure monitoring in diagnosis).

Tansiyon Değerleri Nasıl Sınıflandırılır?

Belirti Vermeden Organ Hasarı Yapar

Yüksek tansiyonun en tehlikeli yanı, yıllarca belirti vermeden ilerlemesidir. Bu yüzden “sessiz katil” olarak adlandırılır. Kalp, beyin, böbrek ve göz damarlarına yavaş yavaş zarar verir. Türkiye’de her üç erişkinden birinde yüksek tansiyon görülür, ancak yarısından fazlası bu durumdan habersizdir (Kaynak: Türk Kardiyoloji Derneği – Hipertansiyon Raporu 2023).

Ölçmeden Bilemezsiniz

Tansiyon sessizce yükselir, ancak verdiği zarar sessiz olmaz: Felç, kalp yetmezliği, böbrek ve görme kaybı… Bu yüzden düzenli takibe ihtiyaç vardır. Tansiyonunuzu ölçmeden sağlık durumunuzu bilemezsiniz.

Evde Ölçüm Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?

Doğru sonuçlar için şunlara dikkat edilmelidir: Ölçümden önce 5 dakika oturarak dinlenin, ayaklarınız yere basmalı ve sırtınız dik olmalı, kola uygun büyüklükte manşet kullanılmalı, konuşmadan ve bacak bacak üstüne atmadan ölçüm yapılmalı, arka arkaya iki ölçüm yapılarak ortalaması alınmalıdır (Kaynak: American Heart Association – How to measure blood pressure at home). Tek bir ölçüm yeterli değildir. Tansiyon gün içinde değişkenlik gösterebilir; sabah, öğle ve akşam ölçümleri farklı olabilir. Diyabet, böbrek hastalığı veya obezite gibi eşlik eden hastalıklar varsa hedef değerler daha düşük tutulmalıdır (Kaynak: NIH – Understanding blood pressure variability).

Evde mi Ölçelim, Hastanede mi?

Tansiyon ölçüm yerinin de önemi vardır. Hastanede ölçülen değerler, stres ve kaygı nedeniyle yüksek çıkabilir (“beyaz önlük hipertansiyonu”). Bu yüzden evde, dinlenmiş şekilde yapılan ölçümler daha güvenilirdir (Kaynak: Mayo Clinic – White coat syndrome). Tansiyonunuzu günde iki kez (sabah ve akşam) ve en az üç gün üst üste ölçmeniz önerilir. Bu ölçümlerin ortalaması gerçek tansiyon değerini yansıtır.

Sabahları Tansiyon Neden Daha Yüksektir?

Sabah saatlerinde vücuttaki hormon düzeyleri ve sinir sistemi aktivitesi artar, bu da tansiyonu yükseltebilir. Sabah uyanınca 135/85 mmHg üzeri değerler gizli hipertansiyon uyarısı olabilir. Özellikle sabah baş ağrısıyla uyananlarda bu durum dikkatlice değerlendirilmelidir (Kaynak: Cleveland Clinic – Morning hypertension and risk of stroke).

Damarlarınızın Yaşı Kaç?

Yüksek tansiyon, damar duvarlarında elastikiyet kaybına ve iç yüzeyde hasara yol açarak biyolojik yaşınızı artırır. Yani 55 yaşında olsanız bile damarlarınız 70 yaşında gibi davranabilir. Tansiyon sadece bir rakam değil, damar sağlığının bir göstergesidir (Kaynak: Harvard Health – Arterial stiffness and blood pressure).

Devamı Yarın:

– Tansiyonu sadece ilaçla mı düşürebiliriz?
– Tuzu azaltmak ve kilo vermek ne kadar etkili?
– Hibiskus, nar suyu, sarımsak gibi doğal ürünler işe yarıyor mu?
– Potasyum, magnezyum ve D vitamini takviyeleri ne zaman önerilir?
– “İlaçsız yaşam” ideal mi yoksa riskli mi?