Solihull, Halewood ve Wolverhampton’daki fabrikaların en az 17 Eylül Çarşamba gününe kadar kapalı kalması bekleniyor. Siber saldırı nedeniyle tüm bilgi teknolojileri sistemlerini kapatan JLR’de yüksek otomasyonla çalışan üretim hatlarının tamamen durdu. Satış süreçleri de ciddi şekilde etkilendi ancak geçici çözümlerle bayiliklerin bir kısmı faaliyet göstermeye başladı.
BBC’nin haberine göre; şirketin günlük kaybının 5 ila 10 milyon sterlin (yaklaşık 6,8 ila 13,6 milyon dolar – 281 ila 562 milyon TL) arasında olduğu tahmin ediliyor. Toplam zararın ise 50 ila 100 milyon sterline (yaklaşık 68 ila 136 milyon dolar – 2 milyar 810 milyon ila 5 milyar 620 milyon TL) ulaştığı bildiriliyor. Yine de JLR, geçtiğimiz yıl 2,5 milyar sterlinlik (yaklaşık 3,4 milyar dolar – yaklaşık 140 milyar TL) vergi öncesi kâr açıklamıştı; bu da krizin haftalarla sınırlı kalması hâlinde şirketin dayanma kapasitesi olduğunu gösteriyor.
Ancak durum tedarikçiler için çok daha ağır. Birmingham İşletme Okulu’nda işletme ekonomisi profesörü olan David Bailey, BBC’ye yaptığı açıklamada; “Jaguar Land Rover’ın tedarik zincirinde toplamda 250 bine kadar insan yer alıyor.” ifadelerini kullandı.
Birçok küçük ve orta ölçekli firma yalnızca JLR’ye çalışıyor ve nakit akışının durması iflas riskini artırıyor. Aston Martin’in eski CEO’su Andy Palmer, “Bazı firmaların batmasına şaşırmam” diyerek durumun ciddiyetini ortaya koydu. İflas riskinin artması ile birlikte şirketin tedarik zincirinde çalışan yaklaşık 250 bin kişinin de işi risk altına girmiş bulunuyor.
Palmer’a göre firmalar ilk haftalarda zararı tolere edebiliyor ancak ikinci haftadan itibaren personel azaltımı kaçınılmaz hâle geliyor. Nitekim ismini açıklamayan bir tedarikçi, çalışanlarının yüzde 50’sine denk gelen 40 kişiyi işten çıkardığını açıkladı. Diğer şirketler ise çalışanlarını evde tutup, çalışılmayan saatleri daha sonra izin veya mesai olarak dengelemeye çalışıyor.
West Midlands bölgesindeki büyük bir tedarikçide çalışan bir personel, 29 Eylül’e kadar iş başı beklemediklerini belirtirken, yüzlerce çalışanın hâlâ evde olduğunu söyledi. Geçici işçilerin ilk gözden çıkarılanlar olduğu bilinse de, kalıcı personel de risk altında.
Flok kaplama işi yapan Qualplast firmasının yöneticisi Shaun Adams, ellerinde başka iş olsa da krizin haftalarca sürecek olmasının ciddi bir yeniden yapılanma ihtiyacı doğurduğunu ifade etti.
Bu gelişmeler hükümeti de harekete geçmeye zorluyor. Sendikalar ve milletvekilleri, tedarikçileri korumak için maaş destekli bir kısa çalışma ödeneği (furlough) programı talep ediyor. Unite sendikasının genel sekreteri Sharon Graham, “Binlerce işçi aniden işini kaybetme riskiyle karşı karşıya” derken, İş ve Ticaret Bakanı Chris Bryant ise hükümetin JLR yönetimiyle günlük temas hâlinde olduğunu ve çözüm için çalıştıklarını açıkladı.
